دستگاه گوارش ماهي ها

دستگاه گوارش ماهي ها

-  لوله گوارش :

لوله گوارش از دهان شروع شده وبه مخرج ختم می شود. مری لوله ساده ای است که دهان را به معده وصل می کند. در ماهیان فیزوستوم که دارای کیسه شنای باز هستند، لوله پنوماتوفور به مری وصل است. برخی ماهیان معده مشخص دارند ولی برخی دیگر از جمله کپور ماهیان، معده مشخص ندارند. در آزاد ماهیان معده به شکل حرف (U) است. شاخه پائین روی آن که به مری وصل است را کاردیاک وقسمت بالا روی آن را که به روده وصل است ، شاخه پیلوریک می نامند.

در مار ماهی مهاجر و شگ ماهیان معده به صورت حرف (y) است. در ماهیان خاویاری و کفال ماهیان ، قسمتی از معده تبدیل به سنگدان شده که وظیفه دندان وله کردن غذا را ایفا می کند.

در ماهی عمل هضم از معده شروع می شود ومعده معمولا حرکتی ندارد( در انسان هضم غذا از دهان شروع شده و معده عمل هضم مکانیکی هم انجام می دهد) . از آن جایی که هضم در معده ماهی فقط به طریق شیمیایی است، اسیدیته معده ماهی زیاد است.

در بعضی ماهیان زواید انگشت مانند بین معده وروده وجود دارد که به زواید باب المعده (زواید پیلوریک) معروف است. کار آن افزایش سطح جذب غذا است و ممکن است در هضم غذا نیز نقش داشته باشد. تعداد زواید باب المعده در شناسایی ماهیان کمک می کند . این زواید در روغن ماهیان تا 100 عدد، در سوف ماهیان 3 تا 4 عدد ودر کفال ماهیان 2-4 یا 9-7 عدد می باشد. زواید پیلوریک ممکن است تک تک به لوله گوارش متصل باشند یا اینکه همگی توسط یک مجرای مشترک به لوله گوارش وصل شوند.

در ماهیانی که معده ندارند وعلفخوارند ، روده دراز است و طول آن ممکن است 15-8 /0 برابرطول بدن باشد. ماهیانی که معده دارند وگوشتخوارندف روده ای کوتاه دارند که طول آن 5/2-2/0 برابر طول بدن است. جذب ذرات غذایی به خون عمدتا در روده انجام می شود.

تمام کوسه ماهیان ، سپر ماهیان وماهیان خاویاری در انتهای روده (رکتوم) دریچه ای مارپیچی به نام اسپیرال دارند که سرعت دفع غذا را کند می نماید تا فرایند جذب مواد غذایی کامل گردد ( قبل از خروج مدفوع از مخرج).

 

2-  کبد :

کبد به رنگ قرمز مایل به قهوای است اما در زمان بیماری بی رنگ یا بزرگ می شود. ماده ترشحی کبد صفرا است که در کیسه صفرا ذخیره می گردد. ترشحات کبد( صفرا) ولوزالمعده از طریق مجرای مشترکی به نام کلدوک وارد ابتدای روده می شود. صفرا به هضم چربی ها کمک می کند.

در کپور ماهیان وماهیان خاویاری ، کبد ولوزالمعده به صورت یکپارچه( هپاتوپانکراس) است ولی در آزاد ماهیان، کبد ولوزالمعده از هم جدا هستند. اصلی ترین ماده ذخیره ای در کبد، گلیکوژن است. سلول های کبدی در متابولیسم پروتئین، چربی وقند ها دخالت دارند. خنثی کردن سموم هم از اعمال مهم آن ها است.

3-  لوزالمعده (پانکراس) :

ممکن است به همراه کبد ویا جدا از آن باشد. لوزالمعده آنزیم های گوارشی می سازد که به روده می ریزد . جزایر لانگر هانس لوزالمعده ، هورمون هایی تولید می کنند که به خون ریخته می شوند.